70 lat krakowskiego Tetru Groteska

Teatr Groteska w Krakowie jest jedną z najstarszych i najbardziej renomowanych scen lalkowych w Polsce. Teatr został założony w 1945 roku przez wybitnych artystów Zofię i Władysława Jaremów – reżyserów, inscenizatorów, pionierów nowoczesnego myślenia o sztuce lalkowej i teatrze plastycznym w powojennej Polsce.

Od początku wizję plastyczną teatru współtworzyli znakomici plastycy m.in. Kazimierz Mikulski, Jerzy Skarżyński, Lidia Minticz, Ali Bunsch. Repertuar teatru kierowany był do dzieci, ale także – jako scena nowych form teatru maski i aktora – do dorosłej publiczności. Do wybitnych realizacji Groteski Jaremów należy zaliczyć m.in. inscenizacje utworów: Sławomira Mrożka, Tadeusza Różewicza, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Bertolda Brechta, Alfreda Jarrego. Za kolejnej dyrekcji Fredy Leniewicz do teatru zawitał klasyczny repertuar dziecięcy. Za dyrekcji Jana Polewki – znamienitego plastyka i inscenizatora – w Grotesce pojawiły się m.in. inspiracje orientem, komedią dell’arte, malarstwem hiszpańskim.

Od 1998 roku dyrektorem teatru jest Adolf Weltschek – z wykształcenia reżyser i filolog. Jego myślenie o teatrze daleko wykracza poza pudełko sceny. Swoje przedstawienia Groteska kieruje do widza wielopokoleniowego. Spektakle dla dzieci i młodzieży odznaczają się nie tylko ciekawą tematyką, ale także wykorzystaniem wielu form teatralnej ekspresji: lalki o zróżnicowanych technikach animacji, maski, kostiumy. Prężnie działa także Scena dla dorosłych, na której wystawiane są utwory m.in. Sofoklesa, Woltera, Michaiła Bułhakowa – scena będąca dowodem na to, że wielki repertuar w teatrze formy zyskuje na sile. Teatr Groteska jest, niezmiennie poszukującym nowych środków wyrazu artystycznego, teatrem plastycznym, operującym formą, barwą, materią, ruchem. Groteska to teatr wizualny, dążący do przełamywania barier językowych.

Z teatrem współpracuje obecnie wielu znakomitych reżyserów, scenografów i kompozytorów z Polski i zagranicy. Groteska cieszy się dużym zainteresowaniem i frekwencją widzów. Teatr gra rocznie około 450 spektakli, które ogląda blisko 100 tysięcy widzów. Wyrazem uznania są także nagrody zdobywane na teatralnych festiwalach. Rok rocznie w lutym teatr jest organizatorem, cieszącego się wielką popularnością, spektaklu Reality Shopka Szoł z udziałem znanych polityków, a każdego czerwca organizuje adresowane do masowej publiczności, niezwykle spektakularne widowisko plenerowe Wielka Parada Smoków – ogląda je około 60 tysięcy widzów. Teatr prowadzi również szeroką działalność edukacyjną dla dzieci, młodzieży i nauczycieli (m.in. liczne warsztaty i konkursy teatralne), chętnie włącza się w szereg prowadzonych w przestrzeni miejskiej akcji teatralnych. Groteska organizuje także projekty o charakterze międzynarodowym – festiwale i seminaria tematyczne, które mają ukazać teatr lalkowy w szerszym kontekście kulturowym.

Tekst i zdj. Tomasz Cichocki