Konkurs Palm Wielkanocnych w Lipnicy Murowanej

Ciekawą i zabawną do dziś anegdotą jest historia o tym, jak przed laty konkurs wywołał kontrowersję z ówczesnym lipnickim proboszczem ks. Janem Sarną (lata 60-te XX wieku). Nie był on zadowolony, że wysokie palmy wnoszone są do kościoła, ponieważ zasłaniały całą ambonę i dotykały wiszących u sufitu żyrandoli. Bojąc się o wytrzymałość pająków, ustawił w Niedzielę Palmową przed kościołem pniak (jak wspominają mieszkańcy) i sam siekierą obcinał te palmy, które jego zdaniem zagrażały wysokością.

 W 1958 roku Józef Piotrowski – społecznik, miłośnik Lipnicy, poeta, chcąc uratować tradycję wykonywania palm (która zaczęła stopniowo zanikać), zainicjował i zorganizował pierwszy konkurs, który obecnie oprócz tradycji religijnej stał się również rozpoznawalną marką gminy Lipnica Murowana.

Palmy oceniane są w kilku kategoriach wysokości oraz pod kątem innych kryteriów: wysokość, ułożenie pręci, wiązanie, smukłość, zdobienie. Tradycyjne lipnickie palmy wykonywane są tylko z naturalnych surowców. Trzon palmowego drzewka stanowi wiklina, która służy także do wiązania starannie ułożonych pręci. Palmę ozdabiają kolorowe bibułowe kwiaty, bazie oraz zimozielona roślinność, a w czubie wiązka trawy stawowej. Tradycyjna palma musi się mieścić w dłoniach wykonawcy i za pomocą siły ludzkich rąk musi zostać postawiona. Aby spełnić ten wymóg konkursowy (postawienia palmy), wysokie palmy wzmacniane są w środku drewnianą tyczką. Zwyczajowo w domach najmłodsi uczą się robienia palm od swoich ojców i dziadków, którzy wiedzę i umiejętności przekazują dzieciom i wnukom. W dniu konkursu wspólnie niosą palmy na lipnicki rynek, a po ich poświęceniu uczestniczą w uroczystościach kościelnych.

Zgodnie z tradycją z poświęconych palmowych witek gospodarze przygotowują krzyżyki, które w Wielki Piątek wbijają w pola i zagony oraz zatykają w centralnym miejscu swojego domu, na pamiątkę śmierci Jezusa. Krzyże te chronić też mają domostwa, gospodarstwa i plony przed żywiołami.

Palmy niskie i średnie (do 15 metrów) otaczają stojącą w centralnej części rynku kolumnę św. Szymona z Lipnicy, a te najwyższe (nawet ponad 30 metrów) mocowane są do lip rosnących wokół lipnickiego rynku. Dopiero postawienie palmy przesądza o jej udziale w konkursie. Stawianie palm jest najbardziej widowiskowym momentem. Dotyczy to zwłaszcza najwyższych palm, których twórcy muszą wykazać się niezwykłym kunsztem i precyzją. Regulamin określa, że stawianie palmy musi odbywać się w sposób naturalny, za pomocą siły ludzkich mięśni, lin, wideł, bez użycia mechanicznych dźwigów i wyciągarek. Palmy, które złamią się podczas tej czynności (bo i tak się zdarza) są eliminowane z konkursu w takiej wysokości. Wykonawca może jednak odciąć część złamaną, ponownie poddać palmę ocenie i mierzeniu, a następnie ją postawić.



Najwyższą palmę (37 metrów i 78 centymetrów) w historii 60-letniej tradycji konkursu, wykonał w 2019 roku, 21-letni wtedy mieszkaniec Lipnicy Górnej Andrzej Goryl. Oprócz pasji do wykonywania palm interesuje się także motoryzacją, głównie szybkimi samochodami. Jest strażakiem w Ochotniczej Straży Pożarnej. Na co dzień pracuje w firmie budowlanej, a po pracy pomaga rodzinie w gospodarstwie rolnym. Młody, ambitny, uśmiechnięty chłopak, z pozytywną energią, a od kwietnia 2019 roku, za sprawą rekordu palmowego, rozpoznawalny w całej Polsce.

Rok 2020 pokrzyżował plany organizatorom, i po raz pierwszy w historii konkursu w związku z sytuacją pandemiczną, zmuszeni byli odwołać wydarzenie. W 2021 roku chcąc kontynuować tą piękną i ważną dla Lipnicy tradycję ludową, przedsięwzięcie zorganizowano bez udziału publiczności i wydarzeń towarzyszących (także w związku z pandemią). Istota samego konkursu nie uległa zmianie. Powołana komisja artystyczna oceniła palmy w pięciu kategoriach. Najlepsi wykonawcy zostali nagrodzeni, a lipnickie dziedzictwo kulturowe prezentowane było poprzez media społecznościowe, strony internetowe, a także relacje prasowe, radiowe i telewizyjne. W 2022 roku wróciliśmy do organizacji Konkursu jak przed laty i mamy nadzieję, że tak już będzie zawsze. W ubiegłym roku komisja oceniała 47 palm powyżej 3 metrów wysokości. Najwyższa mierzyła 27 metrów i 63 centymetry, a jej autorem był dotychczasowy rekordzista wysokości – Andrzej Goryl z Rodziną.

Tegoroczny 66. Konkurs Lipnickich Palm odbył się na lipnickim rynku w pełnej krasie, z udziałem publiczności, rękodzielników, wystawców, zespołów regionalnych, grup artystycznych, a przede wszystkim z udziałem mistrzów wykonujących najpiękniejsze i najwyższe na świecie palmy. 



WYNIKI 66. KONKURSU LIPNICKICH PALM

Komisja Konkursowa w składzie: Bernadetta Błoniarz – etnolog, Monika Żołna- plastyk, Rafał Pajor – plastyk po obejrzeniu 61 palm zgłoszonych do konkursu, w tym: 3 palm w kategorii palm najwyższych (powyżej 22 metrów), 3 palm w kategorii palm wysokich (od 14 do 22 metrów), 17 palm w kategorii palm średnich (od 7 do 14 metrów) oraz 38 palm niskich (od 3 do 7 metrów), postanowiła przyznać następujące miejsca i nagrody:

W KATEGORII PALM NAJWYŻSZYCH (powyżej 22 metrów)
GRAND PRIX dla Daniela Drąga z rodziną z Lipnicy Dolnej, wysokość palmy 28,59 m
I MIEJSCE dla Andrzeja Goryla z rodziną z Lipnicy Górnej, wysokość palmy 28,16 m
II MIEJSCE dla Rodziny Mechów z Lipnicy Murowanej, wysokość palmy 25,02 m

W KATEGORII PALM WYSOKICH (14-22 metry)
GRAND PRIX dla Mateusza Leszczyńskiego z rodziną z Lipnicy Dolnej wysokość palmy 21,98 m
I MIEJSCE dla Kacpra Zatorskiego z Kamionnej
II MIEJSCE dla Doroty, Marka i Olka Piś z Lipnicy Murowanej

W KATEGORII PALM ŚREDNICH (7-14 metrów)
GRAND PRIX dla Iwony i Mateusza Machał z Lipnicy Murowanej
TRZY RÓWNORZĘDNE I MIEJSCA dla
- Natalii i Sebastiana Oświęcimka z Lipnicy Dolnej
- Bartłomieja Machała z Lipnicy Murowanej
- Marcina Wrzyszcza z Rajbrotu
CZTERY RÓWNORZĘDNE II MIEJSCA dla
- Grupy KWIATY LIPY z Lipnicy Murowanej
- Samodzielnego Publicznego Gminnego Zakładu Opieki Zdrowotnej z Lipnicy Murowanej
- Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej z Rajbrotu
- Pawła Michałka z Rajbrotu
TRZY RÓWNORZĘDNE III MIEJSCA dla
- Marii Krzyszkowskiej z Lipnicy Dolenj
- Sylwii i Łukasza Paruch z Gnojnika
- Piotra Wąsowicza z Lipnicy Murowanej
SZEŚĆ RÓWNORZĘDNYCH IV MIEJSC dla
- klasy IB z PSP z Rajbrotu
- Julii Klejdysz z Lipnicy Murowanej
- Wojciecha Romana z Lipnicy Murowanej
- Bartłomieja Smosny z Lipnicy Murowanej
- Marii Leszczyńskiej z Lipnicy Dolnej
- Aleksandry Pilch z Lipnicy Dolnej
W KATEGORII PALM NISKICH (3-7 metrów)

GRAND PRIX dla Klasa I A z PSP z Rajbrotu
I MIEJSCE dla Julii Zatorskiej z Kamionnej
OSIEM RÓWNORZĘDNYCH II MIEJSC dla
- Natalii Machał z Lipnicy Murowanej
- Katarzyny i Krzysztofa Zatorskich z Kamionnej
- Urzędu Gminy z Lipnicy Murowanej
- Przedszkola Samorządowego z Rajbrotu
- Publicznej Szkoły Podstawowej z Lipnicy Murowanej
- Amelii Gomułka z Bytomska
- Jana Leszczyńskiego z Lipnicy Dolnej
- Prywatnego Żłobka KUBUS i PRZYJACIELE z Lipnicy Dolnej
CZTERY RÓWNORZĘDNE III MIEJSCA dla
- Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego z Bochni
- Rady Gminy Lipnica Murowana
- Jakuba Przybyłko z Lipnicy Murowanej
- Krzysztofa Bogusza ze Sterkowca
DZIEWIĘĆ RÓWNORZĘDNYCH IV MIEJSC dla
- Artura Pawlika z Lipnicy Dolnej
- Aleksandra Wymazały z Lipnicy Dolnej
- Lenki i Igora Matlęga z Lipnicy Murowanej
- Amelii i Karola Ćwiertnia z Lipnicy Górnej
- Fundacji Lachowska Wiara z Lipnicy Murowanej
- Rity Kożuchowicz z Lipnicy Górnej
- Maksymiliana Strugały z Lipnicy Dolnej
- Grupy Obrzędowej RAZEM z Lipnicy Murowanej
- Hanny Heród z Lipnicy Dolnej
CZTERY RÓWNORZĘDNE V MIEJSCA dla
- Szymona Matlęgi z Dziadkiem z Lipnicy Dolnej
- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej z Lipnicy Murowanej
- Zespołu Pieśni RAJ z Rajbrotu
- Katarzyny Szewczyk z Lipnicy Górnej
DZIEWIĘĆ PIERWSZYCH WYRÓŻNIEŃ dla
- Juliana Gunia z Lipnicy Murowanej
- Przedszkola Samorządowego z Lipnicy
- Macieja Kuśmierewicza
- Marcina Duśko i Marka Mizur z Lipnicy Górnej
- Przedszkola Terapeutycznego SENSORI z Bochni
- Szkoły Podstawowej nr 6 w Wieliczce
- Oliwiera Panny z Lipnicy Górnej
- Jana, Martyny Salamon z Milówki
- Julii i Oli z Lipnicy Murowanej
DWA DRUGIE WYRÓŻNIENIA dla
- Studenckiego Koła Przewodników Górskich z Krakowa
- Przedszkola Samorządowego w Mietniowie

W Biurze Organizacyjnym na bieżąco oceniane i nagradzane były palmy dziecięce do 3 metrów wysokości których zgłoszono 266. W tej kategorii wylosowano dodatkowe trzy nagrody ufundowane przez Wójta Gminy Lipnica Murowana – Pana Tomasza Gromalę oraz 3 nagrody ufundowane przez Towarzystwo Strzeleckie Bractwo Kurkowe w Krakowie.