Dobry czas na szczepienie

 Jest o co apelować. Szczepienia są jedną z metod ochrony przed wieloma groźnymi chorobami. Lato to idealny czas na realizację Kalendarza Szczepień, szczególnie dla naszych najmłodszych. Kiedy liczba infekcji zazwyczaj maleje, to dobry moment, aby zadbać o zdrowie dzieci i nadrobić ich ewentualne zaległości w szczepieniach. Mam ten komfort, w przeciwieństwie do mojego poprzednika, że mogę stanąć na konferencji prasowej obok pani kurator oświaty i zgodnie mówić o zaletach i znaczeniu szczepień – przypomina wojewoda małopolski dr Krzysztof Jan Klęczar.

Znaczenia Programu Szczepień Ochronnych (potocznie nazywanego Kalendarzem Szczepień) i sytuacji sanitarno-epidemiologicznej Małopolski dotyczył briefing prasowy, który dziś odbył się w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. Uczestniczyli w nim: wojewoda małopolski dr Krzysztof Jan Klęczar, II małopolski wicekurator oświaty Katarzyna Mitka, kierownik Oddziału Nadzoru Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie dr n. med. Anita Orzeł-Nowak, konsultant wojewódzki w dziedzinie medycyny rodzinnej w województwie małopolskim dr hab. n. med. Tomasz Tomasik, prof. UJ (z Katedry Medycyny Rodzinnej Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum) oraz zastępca dyrektora Wydziału Zdrowia Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie Tomasz Ocetkiewicz.

Kalendarz Szczepień

- Szczególnie ważne są szczepienia w okresie dziecięcym. Dziecko obowiązkowo powinno zostać zaszczepione przeciw: gruźlicy i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. To pierwsze szczepienia, jakim podlega każdy człowiek w ciągu pierwszych 24 godzin od urodzenia lub przed wypisaniem ze szpitala. Kolejno należy zaszczepić dziecko przeciw: rotawirusom, błonicy, tężcowi, krzuścowi, poliomyelitis i pneumokokom. Po pierwszym roku życia, zgodnie z Kalendarzem Szczepień, wszystkie te szczepienia powinny być powtarzane (poza podaniem preparatu przeciwko rotawirusom) oraz dodatkowo uzupełnione o szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce. Zaleca się także szczepić dzieci i młodzież przeciw meningokokom, grypie, ospie wietrznej, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i kleszczowemu zapalaniu mózgu - przekazuje kierownik Oddziału Nadzoru Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie dr n. med. Anita Orzeł-Nowak.

Od 1 września 2024 r. szczepienia w ramach powszechnego programu szczepień przeciw HPV )wirusowi brodawczaka ludzkiego) dostępne są dla osób po ukończeniu 9. roku życia do ukończenia 14. roku życia. W pozostałych grupach wiekowych szczepienia to jest odpłatne lub częściowo refundowane. W grupie zalecanych i bezpłatnych szczepień od 7. miesiąca życia znajduje się również szczepienie przeciwko COVID-19. 

Więcej informacji dotyczących szczepień dzieci i młodzieży na 2024 rok

Warto się szczepić

Według danych Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie w Małopolsce odnotowuje się wzrost liczby zachorowań na choroby zakaźne. 

- Szczególnie wzrosła liczba zachorowań na krztusiec. W 2021 roku WSSE odnotowała 18 zachorowań, w 2022 r. – 41, a w 2023 r. – już 70. Do lipca tego roku było tych zachorowań już 1266. Widoczny jest także wzrost liczby zachorowań na różyczkę – z 7 przypadków w 2021 roku, 15 w 2022 roku, do 24 w 2023 roku. Zauważalna jest też zwiększona zachorowalność na ospę wietrzną. W ciągu ostatnich trzech lat liczba ta zwiększyła się o ponad 12 tys. – z 4860 w 2021 r., przez 15 427 w 2022 r., do 17 238 w 2023 r. – podaje kierownik Oddziału Nadzoru Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie dr n. med. Anita Orzeł-Nowak. 

- Widzimy rosnącą liczbę zachorowań, dlatego przypominamy o Kalendarzu Szczepień, bo to najskuteczniejsza forma ochrony zdrowia – dodaje wojewoda dr Krzysztof Jan Klęczar. 

- Niezwykle istotne jest to, patrząc z perspektywy społeczności szkolnych, by jak największa liczba dzieciaków była zaszczepiona terminowo i zgodnie z opracowanym przez Ministerstwo Kalendarzem. Nie można przecież zapominać, że rozprzestrzenienie się najłagodniejszej nawet infekcji, czy to wirusowej czy bakteryjnej – w środowisku szkolnym przybiera efekt domina. W przypadku chorób zakaźnych, przeciwko którym dostępne są bezpieczne szczepionki znacząco obniżające ryzyko zachorowania – sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, ponieważ okres wylęgania tych chorób wynosi nawet 3 tygodnie – co finalnie może przynieść prawdziwe zdziesiątkowanie oddziałów szkolnych na długi czas. Trudno też nie wspomnieć o tym, że zachorowanie na tzw. „chorobę wieku dziecięcego” przez osobę dorosłą – może być dla niej bardzo niebezpieczne – przekazuje małopolska wicekurator Katarzyna Mitka. 

 Więcej o stanie sanitarnym województwa małopolskiego

Z perspektywy lekarza rodzinnego

- Aktualnie w przychodniach i praktykach kończy się okres zmniejszonej zachorowalności i mniejszej liczby wizyt pacjentów z powodu chorób infekcyjnych. Jak co roku można się spodziewać, że w październiku nastąpi zmiana tego stanu i chorzy na ostre infekcje dróg oddechowych, zwłaszcza górnych, będą naszymi częstymi pacjentami. Z tego powodu wrzesień powinien być traktowany jako miesiąc, w którym warto u dzieci i młodzieży (po letnim okresie beztroski) wykonać obowiązkowe szczepienia – mówi konsultant wojewódzki w dziedzinie medycyny rodzinnej w województwie małopolskim dr hab. n. med. Tomasz Tomasik, prof. UJ.

- My, lekarze rodzinni uważamy, że szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony przed wieloma groźnymi chorobami zakaźnymi. Obecnie stosowane, nowoczesne szczepionki są bezpieczne, dobrze tolerowane, a efekty uboczne występują bardzo rzadko. Ostatni wzrost zachorowań na choroby, którym można skutecznie zapobiegać, budzi nasz duży niepokój.  Krztusiec daje groźne powikłania w postaci zapaleń płuc, niedotlenienia, drgawek, obrzęku mózgu. Różyczka tylko z pozoru jest łagodna, gdyż zakażenie w ciąży może prowadzić do obumarcia płodu lub licznych wad wrodzonych. U chorych z upośledzoną odpornością zwykła ospa wietrzna może doprowadzić do śmierci. Jako lekarz rodzinny namawiam do przestrzegania kalendarza szczepień obowiązkowych oraz do wykonywania szczepień zalecanych. Traktujmy szczepienia jako wielkie osiągnięcie medycyny – podkreśla dr hab. n. med. Tomasz Tomasik, prof. UJ.

Także o konsekwencjach

Z niewywiązaniem się z obowiązku szczepień wiążą się określone konsekwencje.

- W roku 2023 Wojewoda Małopolski nałożył 326 grzywien za uchylanie się od obowiązku wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych. W tym roku liczba ta wynosi już 250. Do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie w 2023 roku wpłynęło 121 wpłat wynikających z prowadzonych postępowań egzekucyjnych. Wskazane wpłaty z uwagi na rozłożony w czasie proces prowadzenia spraw (wynikający z charakteru postępowań egzekucyjnych) dotyczą również lat wcześniejszych – przekazuje zastępca dyrektora Wydziału Zdrowia MUW w Krakowie Tomasz Ocetkiewicz.

Procedura wygląda tak, że Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny jako organ monitorujący realizację obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci i młodzieży do 18. roku życia, występuje do wojewody z wnioskiem o wszczęcie postępowania, zawierając w nim treść obowiązku, który strona ma wykonać, jego podstawę prawną oraz propozycję wysokości grzywny. Są to postępowania złożone i długotrwałe. Bywa, że rodzice korzystają z  trybu odwoławczego – składają zażalenia i/lub zarzuty do prowadzonych postępowań, za pośrednictwem wojewody, odpowiednio do Ministra Zdrowia i PPIS.

Już jakiś czas temu I wicewojewoda małopolska Elżbieta Achinger wystąpiła do Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych z województwa małopolskiego z pismem dotyczącym zarówno zwiększenia efektywności prowadzonych postępowań egzekucyjnych, jak i – w dalszej perspektywie – poprawy bezpieczeństwa sanitarnego Małopolski. 

Należy pamiętać, że jeśli rodzic nie wykona obowiązku w wyznaczonym terminie wskazanym w postanowieniu wojewody, tzn. nie zaszczepi dziecka obowiązkowymi sczepieniami ochronnymi, może otrzymać kolejną grzywnę w takiej samej lub większej kwocie. Wysokość tych grzywien wynosi 1000 zł. W przypadku niewykonania obowiązku, kolejna grzywna, nałożona na wniosek PPIS, może wynieść od 1000 do 10000 zł. Grzywny nakładane są osobno na każde z rodziców. 

Ufaj i chroń

- Jak przypomniała ostatnio minister zdrowia Izabela Leszczyna, środki egzekucyjne w przypadku realizacji obowiązkowych szczepień są istotnym narzędziem, ale trzeba też wzmocnić działania edukacyjne i zaufanie do szczepień. Podkreślamy: ufaj i chroń. Ufając szczepieniom, chronisz swoje dzieci przez zakażeniem chorobami, które mogą okazać się groźne dla ich zdrowia. Zależy nam na zbudowaniu szerokiej koalicji na rzecz zwiększenia liczby zaszczepionych dzieci. Dlatego jeszcze raz apelujemy, by wykorzystać wakacyjny czas na nadrobienie ewentualnych zaległości w realizacji Kalendarza Szczepień – podkreśla wojewoda małopolski dr Krzysztof Jan Klęczar.