"Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2–10 czerwca 1979” (zdjęcia)

– Jakże potężny musiał być człowiek, żeby w czerwcu 1979 r. aparat totalitarnego państwa komunistycznego wysłał wojskowy wywiad, kontrwywiad, służbę bezpieczeństwa. Jak potężny musiał być człowiek, przeciwko któremu tylko w Archidiecezji Krakowskiej wysłano 1037 funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i 67 tysięcy milicjantów oraz setki agentów. – rozpoczął przemówienie dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, otwierając wystawę 6 czerwca 2024 na Placu Franciszkańskim, naprzeciw Kurii Metropolitalnej – Jan Paweł II odpowiadał z miłością na wszystkie zabiegi Służb Bezpieczeństwa i komunistycznego państwa, mówiąc tu w Krakowie, na Błoniach: „Musicie być mocni mocą wiary. Musicie być mocni mocą nadziei.”. Pielgrzymka Jana Pawła II pozwoliła zaprowadzić Polskę długą drogą do niepodległej ojczyzny.

Mówiąc o zmianach programowych w nauczaniu, prezes Nawrocki podkreślił: – Dlatego bardzo się cieszę, że Instytut Pamięci Narodowej przypomina o 45. rocznicy pierwszej pielgrzymki papieskiej.

Przed oraz po wernisażu można było obejrzeć film dokumentalny „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę” wyprodukowany przez Biuro Edukacji Narodowej IPN. Obraz wykorzystuje fragmenty filmu „Pielgrzym” z 1979 r. w reż. Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego, uzupełniony wypowiedziami Piotra Dmitrowicza, dyrektora Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

W wydarzeniu wzięli udział m.in. ks. abp. Marek Jędraszewski, metropolita krakowski, dr Adam Pleskaczyński dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN, któzy również zabrał głos. IPN w Krakowie reprezentowała zastępca dyrektora Oddziału IPN w Krakowie Cecylia Radoń.

Przybyli goście mieli niezwykłą okazję zobaczyć z bliska wierną rekonstrukcję papamobile, zbudowaną z oryginalnych części, która jest prezentowana na stałe w Muzeum Samochodu Papieskiego JP2 w Kielcach.

Wystawa „Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2–10 czerwca 1979” w atrakcyjny sposób przedstawia pielgrzymkę, jej kontekst historyczny oraz późniejsze konsekwencje i wpływ na przemiany społeczno-polityczne. Opowiada o związanych z nią różnych wydarzeniach. Ciekawostką będzie prezentacja papamobile – pojazdu specjalnie zbudowanego na potrzeby transportu Ojca Świętego w trakcie jego podróży po Polsce. Pojazd jest wierną rekonstrukcją papamobile, zbudowaną z oryginalnych części, prezentowaną na stałe w Muzeum Samochodu Papieskiego JP2 w Kielcach.

Wystawę uświetnił pokaz filmu dokumentalnego „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę” wyprodukowanego przez Biuro Edukacji Narodowej IPN. Obraz wykorzystuje fragmenty filmu „Pielgrzym” z 1979 r. w reż. Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego, uzupełnione wypowiedziami Piotra Dmitrowicza, dyrektora Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

Franciszkańska 3

W Krakowie wystawa będzie prezentowana na pl. Franciszkańskim naprzeciw Kurii Metropolitalnej i tzw. okna papieskiego przy ul. Franciszkańskiej 3. W czasie papieskich pielgrzymek w tym miejscu wierni, głównie młodzież, oczekiwali na wieczorne spotkanie z Janem Paweł II i wznosili okrzyki na jego cześć. Ojciec Święty pokazywał się w oknie na pierwszym piętrze Pałacu Arcybiskupów Krakowskich i spontanicznie odpowiadał na wiwaty tłumu. Na pamiątkę tych spotkań, którym towarzyszyła niecodzienna atmosfera, okno to zwane jest oknem papieskim.

Po raz pierwszy Jan Paweł II pokazał się w oknie Pałacu Arcybiskupów Krakowskich 6 czerwca 1979 r. i do późnych godzin nocnych prowadził dialog z rozśpiewaną i rozmodloną młodzieżą. Na koniec przedłużającego się spotkania żartował: „W tym Rzymie też nie tak łatwo być tym papieżem, ale w Krakowie to by się już całkiem nie dało, no bo by człowiek wciąż musiał stać w oknie. A gdzie tu coś pomyśleć, a gdzie tu coś napisać, a gdzie tu wszystko załatwić. A tu cały świat na głowie. Nie ma mowy… No, no, no, no, no… Pochwalony Jezus Chrystus… No, no…. Idźcie spać, idźcie spać. Idźcie spać, tak po cichutku”. Dalej w żartobliwym tonie dodał: „Jeszcze coś Wam powiem. Kiedy tu dawniej byłem w Krakowie, byłem całkiem porządnym człowiekiem. Nigdy nie wyłaziłem na okna. A teraz co się ze mną stało”.

Zapoczątkowane podczas pierwszej pielgrzymki wieczorne spotkania stały się tradycją. Jan Paweł II pokazywał się w oknie przy ul. Franciszkańskiej 3 i dialogował z wiernymi za każdym razem, gdy gościł w Krakowie podczas pielgrzymek do Ojczyzny.

W 1979 r. Jan Paweł II odwiedził też inne bliskie jego sercu miejsca archidiecezji krakowskiej. Ze stolicy metropolii udał się do Kalwarii Zebrzydowskiej (7 VI), Wadowic (7 VI), Oświęcimia (7 VI)) i Nowego Targu (8 VI). Spotkanie z rodakami zakończył niezapomnianą Mszą św. na krakowskich Błoniach (10 VI).

Wizyta Jana Pawła II odmieniła Polaków. Pierwsza pielgrzymka miała wymiar czysto religijny, ale w rzeczywistości totalitarnego reżimu zderzenie wiary z materializmem; papieskiego nauczania o Bogu i wolności z siermiężną gierkowską propagandą przenosiło papieskie przesłanie w wymiar polityczny”- trafnie ocenił dr hab. Filip Musiał. Tak było u progu pielgrzymki, w święto zesłania Ducha Świętego, gdy Jan Paweł II wzywał na pl. Zwycięstwa w Warszawie: „Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi!”. I tak było na finale papieskiej wizyty, na krakowskich Błoniach., gdy Jan Paweł II dokonywał symbolicznego „Bierzmowania dziejów”. Gdy mówił: „»Weźmijcie Ducha Świętego« (J 20, 22). Tego Ducha: Ducha zbawienia, odkupienia, nawrócenia i świętości, Ducha prawdy, Ducha miłości i Ducha męstwa – odziedziczonego jako żywą moc po apostołach – przekazywały po tyle razy biskupie dłonie całym pokoleniom na ziemi polskiej. Tego Ducha pragnę wam dzisiaj przekazać, tak jak przekazywał Go swoim współczesnym biskup rodem ze Szczepanowa.

Polacy przyjęli Ducha, a dekadę później zmienili oblicze ziemi, nie tylko swojej ziemi…

Pierwsza pielgrzymka

Pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski była przełomowym wydarzeniem historycznym, które wzmocniło tożsamość narodową Polaków, dodało sił ruchom opozycyjnym i miało ogromny wpływ na rozwój „Solidarności”. Słowa Jana Pawła II inspirowały do walki o wolność i prawa człowieka, a jego duchowe przesłanie umacniało wiarę i jedność narodu.

Wystawa „Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2–10 czerwca 1979” w atrakcyjny sposób przedstawia samą pielgrzymkę, jej kontekst historyczny oraz późniejsze konsekwencje i wpływ na przemiany społeczno-polityczne. Opowiada o związanych z nią różnych wydarzeniach. Ciekawostką będzie prezentacja papamobile – pojazdu specjalnie zbudowanego na potrzeby transportu Ojca Świętego w trakcie jego podróży po Polsce. Pojazd jest wierną rekonstrukcją papamobile, zbudowaną z oryginalnych części, prezentowaną na stałe w Muzeum Samochodu Papieskiego JP2 w Kielcach.

Minęło już 45 lat od pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski. Odwiedzając ekspozycję, mamy niepowtarzalną okazję  powspominać lub zapoznać się z tymi niezwykłymi momentami. A dla tych – którzy byli naocznymi świadkami papieskiej wizyty w tamtym pamiętnym roku i chcą podzielić się swoimi wspomnieniami – udostępnimy miejsce w przestrzeni wystawy, gdzie będziemy rejestrować świadectwa. Pragniemy zachować je jako istotny element zbiorowej pamięci i tożsamości narodowej, związany z tym ważnym w polskiej historii wydarzeniu.

W Gnieźnie, Częstochowie oraz Krakowie wystawę uświetni pokaz filmu dokumentalnego „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę” wyprodukowanego przez Biuro Edukacji Narodowej IPN. Obraz wykorzystuje fragmenty filmu „Pielgrzym” z 1979 r. w reż. Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego, uzupełnione wypowiedziami Piotra Dmitrowicza, dyrektora Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

Film dokumentalny „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę”

Film dokumentalny o pierwszej pielgrzymce Jana Pawła II do Ojczyzny pt. „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę” został wyprodukowany przez Biuro Edukacji Narodowej IPN. Obraz wykorzystuje fragmenty filmu „Pielgrzym” z 1979 r. w reż. Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego, uzupełnione wypowiedziami Piotra Dmitrowicza, dyrektora Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego oraz zdjęciami z Archiwum IPN.

Film, który trwa 11 minut, przedstawia prawdopodobną relację świadka historii - wtedy małej dziewczynki, dzisiaj 50-letniej kobiety. Jej przeżycia są zilustrowane zdjęciami z miejsc, które odwiedził Papież podczas swojej podróży do Ojczyzny. W filmie usłyszymy fragmenty ważnych słów, które padły z ust Papieża oraz dowiemy się o kontekście przygotowania i przebiegu pielgrzymki.

Założeniem filmu było przekazanie, że pierwsza podróż Jana Pawła II do Polski była  przełomowym wydarzeniem, które wzmocniło tożsamość narodową Polaków, dodało sił ruchom opozycyjnym i miało ogromny wpływ na powstanie „Solidarności”. Za scenariusz i realizację odpowiada Sandra Užule-Fons z BEN IPN. 

Film jest częścią projektu wystawienniczego „Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2-10 czerwca 1979”. Ekspozycja odwiedzi w przeciągu 7 dni 5 miast, które znalazły się na szlaku papieskiej wizyty.