Inicjatywa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Małopolsce – polegająca na współpracy z tzw. operatorami, czyli rzetelnymi doradcami, którzy bezpłatnie pomogą w zaplanowaniu, realizacji i rozliczeniu inwestycji potencjalnym beneficjentom podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania w programie „Czyste Powietrze” – ma wzmocnić dotychczasowe działania i jeszcze bardziej przyspieszyć tempo realizowanych termomodernizacji budynków oraz wymiany starych i nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe na nowoczesne źródła ciepła spełniające najwyższe normy. Testujemy takie rozwiązania w różnych modelach organizacyjnych w trzech województwach – mówi Paweł Mirowski, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. programu „Czyste Powietrze” i efektywności energetycznej budynków oraz wiceprezes NFOŚiGW.
Małopolski pilotaż (model hybrydowy) opiera się na współpracy w tym zakresie zarówno z podmiotami wyłonionymi przez NFOŚiGW w konkursie, jak i gminami, które również podjęły się roli operatora (w Małopolsce do tej pory 22 gminy podpisały stosowne porozumienia z WFOŚiGW w Krakowie). Pozostałe dwa pilotaże realizowane są w województwach: świętokrzyskim (dotychczas 28 gmin) oraz warmińsko-mazurskim (3 podmioty, które jeszcze w tym miesiącu zostaną wyłonione w konkursie). Łączny budżet na działania operatorów (gmin i podmiotów) w trzech pilotażach to ok. 20 mln zł.
Cieszę się, że nasze działania możemy realizować przy efektywnej współpracy z resortem klimatu i środowiska oraz wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Krakowie, Kielcach i Olsztynie. Doceniam również zaangażowanie i przychylność Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, jak i ekspertów Banku Światowego. Pilotaże NFOŚiGW konsultowaliśmy też z przedstawicielami gmin, organizacjami pozarządowymi oraz potencjalnymi operatorami – wyjaśnia Paweł Mirowski.
Każda forma wsparcia mieszkańców w procesie wymiany starych urządzeń grzewczych jest niezwykle cenna. Małopolska testuje nowy model współpracy między urzędami, mieszkańcami, a przedsiębiorcami. Wspólnie zależy nam na poprawie jakości powietrza, ale wiemy, że dla wielu mieszkańców zawiłości proceduralne stanowią pewną przeszkodę w staraniu się o dotacje. Dziś przychodzimy z kolejnym rozwiązaniem. Angażujemy firmy, które sprawnie i bezpłatnie przeprowadzą mieszkańca przez cały proces ocieplenia budynku, czy wymiany pieca. Pomogą pozyskać i rozliczyć dotację, a inwestycje w ekologię zaprocentują czystszym środowiskiem – podkreśla Józef Gawron, wicemarszałek województwa małopolskiego, obecny podczas podpisania umów NFOŚiGW z operatorami oraz porozumienia między NFOŚiGW a Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie, określającego zasady współpracy przy wdrażaniu programu pn. „Operatorzy w programie „Czyste Powietrze” – pilotaż w województwie małopolskim”.
Pięciu operatorów w Małopolsce
Teraz, poza doradztwem ekspertów WFOŚiGW w Krakowie oraz wsparciem pracowników gminnych punktów konsultacyjno-informacyjnych, dodatkowo operatorzy będą oferować bezpośrednią pomoc naszym mieszkańcom w pozyskiwaniu środków na ocieplenie domów i wymianę kopciuchów. Będą pukać do drzwi, organizować spotkania i prowadzić „za rękę” każdego, kto kwalifikuje się do podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania w programie „Czyste Powietrze”. Takiego kompleksowego wsparcia jeszcze nie było, więc jestem przekonany, że szybko zobaczymy efekty tych działań w małopolskich domach – podkreśla Kazimierz Koprowski, prezes WFOŚiGW w Krakowie.
Umowy o dofinansowanie zawarte dzisiaj (22.11.2023 r.) w Krakowie między NFOŚiGW a pięcioma operatorami wskazują na obszar ich działania w województwie do marca 2026 r. Poszczególne regiony obsługiwać będą:
- NDE Sp. z o.o. – region 1 (powiaty: krakowski, miechowski, olkuski, proszowicki, m. Kraków),
- Stowarzyszenie EkoMonterzy – region 2 (powiaty: bocheński, brzeski, dąbrowski, tarnowski, wielicki, m. Tarnów),
- EnergiaPlus Sp. z o.o. – region 3 (powiaty: chrzanowski, myślenicki, oświęcimski, suski, wadowicki),
- Stargel Sp. z o.o. – region 4 (powiaty: gorlicki, nowosądecki, m. Nowy Sącz),
- Fundacja Pozytywni CO2 – region 5 (powiaty: limanowski, nowotarski, tatrzański).
Wysokość dotacji w postaci ryczałtu, jaką otrzyma operator, będzie uzależniona od osiągnięcia określonego etapu przedsięwzięcia. NFOŚiGW zapłaci po 200 zł za każdą zawartą umowę o podwyższony lub najwyższy poziom dofinansowania przez odbiorcę wsparcia z programu „Czyste Powietrze”. Następnie 500 zł – po wypłacie płatności końcowej – za każde zrealizowane przedsięwzięcie z bezpośrednią pomocą operatora lub 1500 zł z kompleksową, tzw. głęboką termomodernizacją. Każde przedsięwzięcie, realizowane w ramach pilotażu, będzie poprzedzone obowiązkowym audytem energetycznym, który określi zakres prac do wykonania u danego beneficjenta, a koszty jego wykonania stanowią koszty kwalifikowane w programie.
Identyfikatory dla operatorów programu „Czyste Powietrze”
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który wraz z szesnastoma wojewódzkimi funduszami wdraża program „Czyste Powietrze”, finansuje działania w ramach pilotaży testujących skuteczność systemu operatorów. NFOŚiGW zadbał również o ich wiarygodność. Każdy pracownik zewnętrznych podmiotów, podający się za operatora „Czystego Powietrza”, będzie wyposażony w specjalny identyfikator ze zdjęciem, imieniem i nazwiskiem, nazwą i adresem firmy. Dodatkowo informacje o operatorach znajdą się na stronach: nfosigw.gov.pl/operatorzy oraz czystepowietrze.gov.pl, a także w prasie lokalnej oraz w gminnych punktach konsultacyjno-informacyjnych.
Chcemy w ten sposób ograniczać i zapobiegać bezprawnemu podszywaniu się pod przedstawicieli NFOŚiGW, wojewódzkich funduszy, gmin, czy właśnie operatorów działających rzekomo w naszym imieniu. Tym bardziej, że odnotowujemy coraz więcej przypadków nieuczciwych wykonawców, którzy próbują oszukiwać naszych wnioskodawców, naciągając ich m.in. na drogie w eksploatacji urządzenia o zawyżonej cenie. Zdarza się także, że niskiej jakości urządzenia – które w okresie grzewczym zużywają dużo prądu, sprzedawane często bez gwarancji, trafiają do domów wnioskodawców „Czystego Powietrza” m.in. za sprawą nieuczciwych akwizytorów bezpodstawnie powołujących się na partnerstwo z NFOŚiGW czy wojewódzkim funduszem w programie – zauważa Paweł Mirowski.
