Pierwsi Niepodlegli - film o Klaudiuszu Skwarczku

Od austriackiego „bączka” do polskiego guzika

Kontynuujemy cykl filmowych opowieści o pionierach Niepodległej, związanych z naszym miastem i regionem. Tym razem prezentujemy postać Klaudiusza Skwarczka - Nowogrodzkiego (1891- 1940), ur. w Starym Sączu oficera 20 pp c.k. armii, jednego z najaktywniejszych uczestników przewrotu niepodległościowego w Tarnowie 30/31 X 1918 i późniejszego kapitana WP. To kolejna już wśród „Pierwszych Niepodległych” ofiara zbrodniarzy z NKWD, zamordowana w kwietniu 1940 roku.

Klaudiusz Skwarczek - Nowogrodzki. Kapitan WP
(ur. 15 stycznia 1891 r. w Starym Sączu – zamordowany wiosną 1940 r. w Charkowie)
Absolwent szkół oficerskich w Hirtenbergu i w Krakowie. Oficer zawodowy c. k. armii. W latach 1913-1918 w 20 (galicyjskim) pułku piechoty. Podczas I wojny światowej - od sierpnia do października 1914 r. na froncie rosyjskim, ciężko ranny, następnie znów na froncie rosyjskim (lipiec - grudzień 1916 r.). Jako porucznik, jeden z najaktywniejszych konspiratorów organizacji „Wolność”, m.in. uczestnik kluczowych narad poprzedzających antyaustriacki przewrót w Tarnowie 30/31 X 1918r., na cele których użyczał własnego mieszkania. Po przejęciu władzy w garnizonie dowódca 2 kompanii.
W Wojsku Polskim służył kolejno: w 1. pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu, następnie w 6. psp w Stryju i sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu (kierownik kancelarii Wydziału Mobilizacyjnego). Od 1924 r. kapitan WP. W lipcu 1939 r. przeniesiony w stan spoczynku, we wrześniu dostał się do niewoli sowieckiej. Jeniec obozu w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD w Charkowie (spis jeńców poz. 2353).
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Nigdy nie otrzymał odznaczenia niepodległościowego !
Autor niepublikowanego „Pamiętnika 1914- 1918”.
Biogram na podstawie: Jerzy Giza „Organizacja WOLNOŚĆ 1918. Konspiracja niepodległościowa w C.K. armii podczas I wojny światowej”



Film i prezentowany tekst są częścią projektu edukacyjno-badawczo-filmowego „Pierwsi Niepodlegli”, którego partnerem lokalnym jest nasza redakcja.

opr.s/