Nagroda Szczęsnego Morawskiego dla Bogdana Potońca i Sławomira Wróbleskiego

Kapituła honorowej Nagrody „Sądecczyzna” im. Szczęsnego Morawskiego za najlepszą książkę dotyczącą Sądecczyzny w 2016 r. uznała publikacje Bogdana Potońca i Sławomira Wróblewskiego.

Dr Sławomir Wróblewski otrzymał nagrodę za książkę „Rycerstwo ziemi sądeckiej w średniowieczu”. To praca doktorska, którą autor obronił na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Powstała w wyniku wieloletnich badań, w oparciu o szeroką bazę źródłową i jest pracą naukową poświęconą szczegółowemu omówieniu rodów rycerskich zamieszkujących Sądecczyznę od XIII do XV w. – ich genealogii, stanowi posiadania i zmianom własności majątków ziemskich, działalności w sferze publicznej i fundatorskiej. Po charakterystyce ziemi sądeckiej w wiekach średnich i jej najdawniejszego rycerstwa, autor przedstawia poszczególne rody rycerskie: Czarni Jelenie, Druzynici, Gryfici, Janinowie, Jastrzębce, Korczakowie, Niesobie, Odrowążowie, Ogniwowie Lubowlici, Ostoje, Ośmiorgowie Gierałtowie, Półkozice, Starekonie, Strzemieńczycy, Sulimczycy, Szarzowie, Szreniawici, Świnkowie, Toporowie, Turzynici i Ławkowie. Praca jest cennym uzupełnieniem dziejów Sądecczyzny w średniowieczu i znacznie poszerza dotychczasową wiedzę o tym okresie. Dla badaczy genealogii wartość stanowią także załączone w aneksie tablice genealogiczne wybranych rodów rycerskich.

Bogdan Potoniec otrzymał nagrodę za książkę „Ślady powstania styczniowego na Sądecczyźnie”. Praca ta jest pierwszym, kompleksowym opracowaniem dotyczącym nie badanego szerzej do tej pory zagadnienia jakim był udział rodowitych mieszkańców Sądecczyzny – ochotników w powstaniu styczniowym, a także zaangażowanie w pomoc powstaniu styczniowemu, toczącemu się „za kordonem”, na ziemiach zaboru rosyjskiego. W Nowym Sączu i na Sądecczyźnie osiadło po upadku powstania także sporo uczestników tego zrywu, uciekając przed represjami rosyjskimi. Wielu z nich wniosło cenny wkład w rozwój miasta i regionu, piastując ważne stanowiska – np. byłymi powstańcami byli pierwszy naczelnik stacji w Nowym Sączu, Leon Pyszyński i naczelnik parowozowni – Ignacy Drewnowski. Zaangażowany w sprawy powstania styczniowego i działalność punktu werbunkowego oraz organizację materialnej pomocy dla powstania był patron nagrody – Szczęsny Morawski. W wyniku starannej kwerendy archiwalnej, autor przywrócił naszej pamięci bohaterów tamtych wydarzeń, odkrywając wiele nieznanych do tej pory nazwisk, a także zewidencjonował zachowane mogiły byłych powstańców na cmentarzach na terenie powiatu. Cennym uzupełnieniem przybliżającym nam wydarzenia i atmosferę tamtych czasów jest pamiętnik Antoniego Borkowskiego, odnaleziony przez autora książki w zbiorach biblioteki cyfrowej i przytoczony w oryginalnym brzmieniu w drugiej części publikacji. Książka stanowi ważne uzupełnienie w historiografii Sądecczyzny XIX wieku, jest także doskonałym źródłem informacji z zakresu biografistyki. Praca przysłuży się popularyzacji tej części historii wśród młodych pokoleń i może służyć także za przewodnik po miejscach na terenie Powiatu Nowosądeckiego, które świadczą o ludziach i wydarzeniach z tamtego czasu.

Nagrody wręczyli członkowie kapituły: Leszek Zakrzewski - prezes nowosądeckiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, Robert Ślusarek - dyrektor Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu oraz Bożena Mściwujewska-Kruk - redaktor naczelna „Almanachu Muszyny”. Zgodnie z tradycją laudację wygłosił laureat ubiegłorocznej edycji Nagrody Janusz Hetmańczyk.

Starosta odznaczył obu autorów. Złote Jabłko Sądeckie otrzymał Bogdan Potoniec w podziękowaniu za twórczy wkład w upowszechnianie wiedzy o historii Sądecczyzny i sądeczan w publikacji „Ślady powstania styczniowego na Sądecczyźnie”, a Srebrne Jabłko Sądeckie otrzymał dr Sławomir Wróblewski w podziękowaniu za twórczy wkład w upowszechnianie wiedzy o historii Sądecczyzny i sądeczan w publikacji „Rycerstwo ziemi sądeckiej na Sądecczyźnie”.

- Gratuluję obu panom i dziękuję, że tak wnikliwie opisujecie dzieje Ziemi Sądeckiej patrząc na nie pod różnym kątem – dodał starosta Marek Pławiak. – Wasze prace to bezcenne dzieła, dzięki którym historia tego terenu nie zginie. Poświęciliście wiele godzin w bibliotekach i archiwach, aby uzyskać tak wspaniały efekt. Zachęcam do dalszej pracy i zgłębiania tajemnic naszej historii.

Srebrne Jabłko Sądeckie otrzymał też Leszek Zakrzewski - prezes nowosądeckiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego „w podziękowaniu za aktywna działalność na rzecz zachowania dziedzictwa historycznego i kulturowego Sądecczyzny, przekazywanie wartości i tradycji młodemu pokoleniu oraz przybliżanie historycznego znaczenia Ziemi Sądeckiej i promowania jej w Polsce i na świecie”.

Specjalne wyróżnienie przyznane przez Stowarzyszenie Przyjaciół Almanachu Muszyny za album-katalog „Edmund Cieczkiewicz. Melancholia” otrzymały też dzisiaj Anna Florek i Justyna Stasiek-Harabin. Katalog został przygotowany przez autorki z niezwykłą pieczołowitością i zaangażowaniem emocjonalnym, dzięki czemu powstało dzieło o dużych walorach poznawczych, ukazujące postać i obrazy interesującego, a mało znanego artysty, związanego z Sądecczyzną.

Refleksje na temat „Wierchy – skarbnica wiedzy o górach, zbudowana przez miłośników Tatr – profesjonalistów i amatorów pióra”, wygłosił Wiesław A. Wójcik, redaktor naczelny rocznika „Wierchy”.

Organizatorami spotkania są: „Almanach Muszyny” – Stowarzyszenie Przyjaciół Almanachu Muszyny, Polskie Towarzystwo Historyczne, oddział w Nowym Sączu, Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu. Patronat nad imprezą objął starosta nowosądecki Marek Pławiak. Nad całością czuwał Ryszard Kruk i Bożena Mściwujewska-Kruk – współtwórcy Honorowej Nagrody „Sądecczyzna” im. Szczęsnego Morawskiego.

Laureaci poprzednich edycji Honorowej Nagrody „Sądecczyzna” im. Szczęsnego Morawskiego:
2008 – Piotr i Tadeusz Łopatkewiczowie: Stanisława Tomkowicza inwentarz zabytków powiatu sądeckiego
2009 – Jerzy Leśniak: Szkoła Chrobrego 1908 - 2008
2010 – Jerzy Giza: Nowosądecka lista katyńska
2011 – Józef Skrabski: Kościoły Grybowa. Monografia historyczno-artystyczna
2012 – ks. Jan Kudelka: Kościół na Sądecczyźnie w godzinie próby 1939-1945
2013 – Grzegorz Olszewski: Więźniowie KL Auschwitz z powiatu nowosądeckiego. Księga pamięci
2014 – Anna Janota-Strama: Stadniccy herbu Szreniawa z Nawojowej. Dzieje rodu
2015 – Grzegorz Olszewski: Ziemia Sądecka. Monografia historyczna administracji lokalnej oraz praca zbiorowa pod redakcją Dawida Golika: Masz synów w lasach, Polsko… Podziemie niepodległościowe i opór społeczny na Sądecczyźnie w latach 1945-1956
2016 – Janusz Hetmańsczyk: Koloniści józefińscy w Zagorzynie koło Łącka, a także prace zbiorowe: Niepokalanki w Nowym Sączu. Katalog wystawy październik – grudzień 2015, teksty Marka Wawrzyna Chwedoruk et al., opracowanie not katalogowych Anna Florek, oprac. red. Leszek Migrała oraz Nowy Sącz i Sądecczyzna w czasach I wojny światowej pod reakcja Grzegorza Olszewskiego.

olsz/ zdj. Maria Olszowska